Նյարդաներզատական փոխհարաբերությունների լաբորատորիա

Վերգինե Չավուշյան-Պապյան

Լաբորատորիայի վարիչ

Էլ-փոստ: verginechavushyan@gmail.com

Հորմոնների կարևոր ֆիզիոլոգիական դերը ԿՆՀ-ի կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ ինտեգրացիայում պայմանավորում է նրա ախտաբանական փոփոխությունները էնդոկրին համակարգի հիպո- և հիպերֆունկցիայի պայմաններում: Մակերիկամի հորմոնների և էստրոգենների խրոնիկական անբավարարությունը համարվում է դեմենցիայի հարուցման ախտաբանական վիճակներից մեկը: Երկկողմանի օվարիէկտոմիայով հարուցված նեյրոդեգեներացիայի պայմաններում ուսումնասիրվում է հիշողության գործընթացներում ներգրավված նեյրոնային ցանցերի սինապտիկ ակտիվությունը: Օգտագործելով միկրոէլեկտրաֆիզիոլոգիական եղանակներ՝ գնահատվում է սինթետիկ էստրոգենային փոխարինող թերապիայի և դեղաբույսերի էքստրակտների արդյունավետությունը:

Ուսումնասիրվում են նեյրոնային ցանցերի սինապտիկ պլաստիկականության էլեկտրաֆիզիոլոգիական չափանիշները, որոնք Аβ-հարուցված և ադրենալէկտոմիայով ինդուցված (առանձին և համատեղ) նեյրոդեգեներացիայի ժամանակ ներգրավված են հիշողության գործընթացում: Այդ պայմաններում ուսումնասիրվում է հորմոնային գործոնի դերը իմացական գործառույթի հուզական բաղադրիչի կարգավորման մեխանիզմներում: Անտիապոպտոտիկ կասկադի մոլեկուլային մեխանիզմների և նեյրոնային ինսուլինանման աճի գործոնների ազդանշանային ուղիների կոնվերգենցիան ցույց է տալիս ինսուլինատրոպ և նյարդապաշտպան ակտիվության փոխադարձ կապը և նշված հատկություններով դեղաբույսերի (Stevia rebaudiana, Cichorium intybus, Teucrium polium) արդյունավետության գնահատման անհրաժեշտությունը առանձին և համատեղ օգտագործման պայմաններում: Նստանյարդի վնասումից հետո ողնուղեղի մոտոնեյրոններում և գլխուղեղի շարժողական կենտրոններում, օգտագործելով էլեկտրաֆիզիոլոգիական եղանակներ, գնահատվում է նուկլեոտիդային թերապիայի և ֆիտոթերապիայի արդյունավետությունը: Շարժողական և զգայական վերականգնման աստիճանը գնահատվում է նաև ֆունկցիոնալ թեստերի միջոցով:

2008թ.-ից մինչ օրս Օրբելու անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի Նյարդաէնդոկրին փոխհարաբերությունների լաբորատորիան ղեկավարում է կ.գ.դ., Վերգինե Անդրանիկի Չավուշյան-Պապյանը:

Համագործակցություն

Գ.Ս.Դավթյանի անվան հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտի և Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի ֆարմակոգնոզիայի ամբիոնի հետ համագործակցության շրջանականերում ուսումնասիրվում է տարբեր ակտիվ բաղադրամասերի պարունակությամբ (գումարային ֆլավոնոիդներ, տերպենոիդներ, ստեվիոզիդ, ինուլին և միկրոէլեմենտներ) չոր բուսահումքերի և ջրային/էթանոլային չոր էքստրակների համեմատական թերապևտիկ արդյունավետությունը հետևյալ փորձարարական կենդանիների մոդելների վրա.

Գլխուղեղի նյարդադեգեներացիա` հարուցված էնդոկրին խանգարումներով (ձվարանների և մակերիկամների հեռացում)
Ողնուղեղի նեյրոդեգեներացիա (նստանյարդի և ողնուղեղի ճմլում)
Գլյուկոզայի նյութափոխանակության խանգարում (նյութափոխանակային համախտանիշ և ստրեպտոզոտոցինային դիաբետ)

Ստացված են տվյալներ ծրագրավորված որակական և քանակական բաղադրությամբ էկոլոգիապես մաքուր դեղաբանական բուսահումքի բարձր արդյունավետության մասին, որը մատնանշում է հիդրոպոնիկ եղանակով աճեցված բուսահումքի առավելությունը:

Երևանի պետական համալսարանի Տիգրան Մուշեղյանի անվան մարդու և կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի հետ համագործակցության շրջանակներում ուսումնասիրվում է էկզոգեն և էնդոգեն ենթատեսաթմբային նեյրոպեպտիդ PRP-ի մոդուլյատոր դերը անդաստակային փոխհատուցման ժամանակ:

Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի հետ համագործակցության շրջանակներում ուսումնասիրվում է պարաթիրեոիդ հորմոնի դերը ողնուղեղի նեյրոնների վրա և Аβ–հարուցված նյարդադեգեներացիայի շտկման գործընթացում:

Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի կենսաքիմիայի ամբիոնի հետ համագործակցության շրջանակներում Аβ–հարուցված նյարդադեգեներացիայի մոդելներում ուսումնասիրվում է ենթատեսաթմբային նեյրոպեպտիդ PRP-ի և սաղմնային պրոտեոգլիկանների մոդուլյատոր դերի էլեկտրաֆիզիոլոգիական չափանիշները:

Լաբորատորիան համագործակցում է "ՍԿԷՆԱՌ"" առողջապահական վերականգնողական կենտրոնի հետ: Մարդու մաշկի մակերեսի վրա թերապևտիկ ոչ ինվազիվ ազդեցությամբ` նպատակ ունենալով իրականացնել կարգավորիչ ազդեցություն ֆիզիոլոգիական համակարգերի վրա, օգտագործվում է "ՍԿԷՆԱՌ"" ապարատը` ինքնակարգավորվող էներգոնեյրոադապտիվ կարգավորիչը: Ակուպունկտուրային կետերի "ՍԿԷՆԱՌ" խթանման ժամանակ ուղեղի տարբեր նեյրոփոխադրիչ կառույցներում ուսումնասիրվում են ազդեցության էլեկտրաֆիզիոլոգիական չափանիշները:

Հրապարակումներ
Protective effects of hydroponic Teucrium polium on hippocampal neurodegeneration in ovariectomized rats Simonyan K.V., Avetisyan L.G., Chavushyan V.A. // Pathophysiology. Volume 23, Issue 3, September 2016, P.169–179. Goji fruit (Lycium barbarum) protects sciatic nerve function against crush injury in a model of diabetic stress. Simonyan K.V., Chavushyan V.A. // BMC Complement Altern Med. 2016 Oct 24;16(1):415. Neuroprotective activity of hydroponic Teucrium polium following bilateral ovariectomy. K. V. Simonyan , V. A. Chavushyan // Metabolic Brain Disease (2015), Volume 30, Issue 3, pp 785-792 Assessment of the Efficacy of Nucleotide Therapy after Sciatic Nerve Injury V. A. Chavushyan , L. R. Gevorgyan, K. V. Simonyan // Neuroscience and Behavioral Physiology. September 2015, Volume 45, Issue 7, pp 820-828 Effects of bacterial melanin on motor recovery and regeneration after unilateral destruction of Substantia Nigra pars compacta in rats. T.R. Petrosyan, O.V. Gevorkyan, V.A. Chavushyan, I.B. Meliksetyan, A.S. Hovsepyan, L.R. Manvelyan. Neuropeptides 48 (2014) 37–46. Bacterial melanin increases electrical activity of neurons in Substantia Nigra pars compacta. T.R. Petrosyan, V.A. Chavushyan, A.S. Hovsepyan. J Neural Transm (2014) 121:259–265. The ProlineRich Hypothalamic Peptide Is a Modulator of Functions of Neurotrophins and Neuronal Activity in Amyloid β Induced Neurodegeneration. M.I. Aghajanov, K.B. Yenkoyana, V.A. Chavushyan, and J.S. Sarkissian. Neurochemical Journal, 2014, Vol. 8, No. 1, pp. 47–57. Оценка эффективности нуклеотидной терапии после повреждения седалищного нерва. Чавушян В.А., Геворгян Л.Р., Симонян К.В. Физиологический журнал им. И.М. Сеченова, 2014, Т.100, № 2, с. 161-176. Влияние разных доз Stevia rebaudiana Bertoni на температурный гомеостаз у крыс. Р.А. Арутюнян, Х.О. Нагапетян, М.А. Бабаханян, Г.Ю. Овсепян. Медицинская наука Армении НАН РА 2014, т. LIV, N 1, c. 55-60. Electrophysiological and morpho-histochemical study of action of adrenalectomyon hippocampal neurons. V.A. Chavushyan, I.B. Meliksetyan, J.S. Sarkissyan, H.Y. Stepanyan, Z.A. Avetisyan, K.V. Simonyan, M.A. Danielyan, V.S. Kamenetskii. Journal of Evolutionary Biochemistry and Physiology, March 2013, Volume 49, Issue 2, pp 193-202. Исследование нейропротекторной и инсулинотропной активности гидропонического Teucrium polium L в условиях овариэктомии. Чавушян В.А., Симонян К.В., Галстян А.М., Меликсетян И.Б. Журнал «Морфология» 2012, Т. VI, № 2, С. 58-69. Neuroprotective action of proline-rich polypeptide-1 in β-amyloid induced neurodegeneration in rats. Yenkoyan K, Safaryan K, Chavushyan V, Meliksetyan I, Navasardyan G, Sarkissian J, Galoyan A, Aghajanov M Brain Res Bull. 2011 Oct, 10;86(3-4):262-71. Физиологические основы профессиональной спортивной деятельности футболистов. Шалджян А.Л., Небогова К.А., Григорян С.В. Georgian medical news, Tbilisi - New York, October 2011, N 10, P 57-64. Neuroprotection by hypothalamic peptide proline-rich peptide-1 in Abeta25-35 model of Alzheimer's disease. Galoyan AA, Sarkissian JS, Chavushyan VA, Meliksetyan IB, Avagyan ZE, Poghosyan MV, Vahradyan HG, Mkrtchian HH, Abrahamyan DO. Alzheimers Dement. 2008 Sep;4(5):332-44. The protective effect of vipera raddei venom on peripheral nerve damage. Chavushyan VA, Gevorkyan AZh, Avakyan ZE, Avetisyan ZA, Pogosyan MV, Sarkisyan DS. Neurosci Behav Physiol. 2006 Jan;36(1):39-51. Neuroprotective action of hypothalamic peptide PRP-1 at various time survivals following spinal cord hemisection. Galoyan AA, Sarkissian JS, Chavushyan VA, Sulkhanyan RM, Avakyan ZE, Avetisyan ZA, Grigorian YKh, Abrahamyan DO. Neurochem Res. 2005 Apr;30(4):507-25.

Հրապարակումներ

Protective effects of hydroponic Teucrium polium on hippocampal neurodegeneration in ovariectomized rats
Simonyan K.V., Avetisyan L.G., Chavushyan V.A. // Pathophysiology. Volume 23, Issue 3, September 2016, P.169–179.
Goji fruit (Lycium barbarum) protects sciatic nerve function against crush injury in a model of diabetic stress.
Simonyan K.V., Chavushyan V.A. // BMC Complement Altern Med. 2016 Oct 24;16(1):415.
Neuroprotective activity of hydroponic Teucrium polium following bilateral ovariectomy.
K. V. Simonyan , V. A. Chavushyan // Metabolic Brain Disease (2015), Volume 30, Issue 3, pp 785-792
Assessment of the Efficacy of Nucleotide Therapy after Sciatic Nerve Injury
V. A. Chavushyan , L. R. Gevorgyan, K. V. Simonyan // Neuroscience and Behavioral Physiology. September 2015, Volume 45, Issue 7, pp 820-828
Effects of bacterial melanin on motor recovery and regeneration after unilateral destruction of Substantia Nigra pars compacta in rats.
T.R. Petrosyan, O.V. Gevorkyan, V.A. Chavushyan, I.B. Meliksetyan, A.S. Hovsepyan, L.R. Manvelyan. Neuropeptides 48 (2014) 37–46.
Bacterial melanin increases electrical activity of neurons in Substantia Nigra pars compacta.
T.R. Petrosyan, V.A. Chavushyan, A.S. Hovsepyan. J Neural Transm (2014) 121:259–265.
The ProlineRich Hypothalamic Peptide Is a Modulator of Functions of Neurotrophins and Neuronal Activity in Amyloid β Induced Neurodegeneration.
M.I. Aghajanov, K.B. Yenkoyana, V.A. Chavushyan, and J.S. Sarkissian. Neurochemical Journal, 2014, Vol. 8, No. 1, pp. 47–57.
Оценка эффективности нуклеотидной терапии после повреждения седалищного нерва.
Чавушян В.А., Геворгян Л.Р., Симонян К.В. Физиологический журнал им. И.М. Сеченова, 2014, Т.100, № 2, с. 161-176.
Влияние разных доз Stevia rebaudiana Bertoni на температурный гомеостаз у крыс.
Р.А. Арутюнян, Х.О. Нагапетян, М.А. Бабаханян, Г.Ю. Овсепян. Медицинская наука Армении НАН РА 2014, т. LIV, N 1, c. 55-60.
Electrophysiological and morpho-histochemical study of action of adrenalectomyon hippocampal neurons.
V.A. Chavushyan, I.B. Meliksetyan, J.S. Sarkissyan, H.Y. Stepanyan, Z.A. Avetisyan, K.V. Simonyan, M.A. Danielyan, V.S. Kamenetskii. Journal of Evolutionary Biochemistry and Physiology, March 2013, Volume 49, Issue 2, pp 193-202.
Исследование нейропротекторной и инсулинотропной активности гидропонического Teucrium polium L в условиях овариэктомии.
Чавушян В.А., Симонян К.В., Галстян А.М., Меликсетян И.Б. Журнал «Морфология» 2012, Т. VI, № 2, С. 58-69.
Neuroprotective action of proline-rich polypeptide-1 in β-amyloid induced neurodegeneration in rats.
Yenkoyan K, Safaryan K, Chavushyan V, Meliksetyan I, Navasardyan G, Sarkissian J, Galoyan A, Aghajanov M Brain Res Bull. 2011 Oct, 10;86(3-4):262-71.
Физиологические основы профессиональной спортивной деятельности футболистов.
Шалджян А.Л., Небогова К.А., Григорян С.В. Georgian medical news, Tbilisi - New York, October 2011, N 10, P 57-64.
Neuroprotection by hypothalamic peptide proline-rich peptide-1 in Abeta25-35 model of Alzheimer's disease.
Galoyan AA, Sarkissian JS, Chavushyan VA, Meliksetyan IB, Avagyan ZE, Poghosyan MV, Vahradyan HG, Mkrtchian HH, Abrahamyan DO. Alzheimers Dement. 2008 Sep;4(5):332-44.
The protective effect of vipera raddei venom on peripheral nerve damage.
Chavushyan VA, Gevorkyan AZh, Avakyan ZE, Avetisyan ZA, Pogosyan MV, Sarkisyan DS. Neurosci Behav Physiol. 2006 Jan;36(1):39-51.
Neuroprotective action of hypothalamic peptide PRP-1 at various time survivals following spinal cord hemisection.
Galoyan AA, Sarkissian JS, Chavushyan VA, Sulkhanyan RM, Avakyan ZE, Avetisyan ZA, Grigorian YKh, Abrahamyan DO. Neurochem Res. 2005 Apr;30(4):507-25.

Լաբորատորիայի անդամներ

ՀՀ ԳԱԱ Ակադ. Լ. Ա. Օրբելու անվան
Ֆիզիոլոգիայի Ինստիտուտ

Վերգինե Չավուշյան-Պապյան

Լաբորատորիայի վարիչ

Էլ-փոստ: verginechavushyan@gmail.com

Համագործակցություն

Հրապարակումներ

Խաչատուր
Նահապետյան

Առաջ. գիտաշխատող,
գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր

Կարեն
Սիմոնյան

Ավագ գիտաշխատող, կ.գ.թ.

Քրիստինա
Նեբոգովա

Դոցենտ,
գիտաշխատող, կ.գ.թ.

Արմինե Իսոյան

Կրտսեր գիտաշխատող
կ․գ․թ․

Լիլիթ Ավետիսյան

Կրտսեր գիտաշխատող

Անի Լորիկյան

Կրտսեր գիտաշխատող

Աստղիկ Ավետիսյան

Լաբորանտ

Ռիմա Ավետիսյան

Լաբորանտ

Վերգինե Չավուշյան-Պապյան

Լաբորատորիայի վարիչ

Էլ-փոստ: verginechavushyan@gmail.com

Համագործակցություն

Հրապարակումներ

ԽաչատուրՆահապետյան

Առաջ. գիտաշխատող, գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր

ԿարենՍիմոնյան

Ավագ գիտաշխատող, կ.գ.թ.

ՔրիստինաՆեբոգովա

Դոցենտ, գիտաշխատող, կ.գ.թ.

Արմինե Իսոյան

Կրտսեր գիտաշխատող կ․գ․թ․

Լիլիթ Ավետիսյան

Կրտսեր գիտաշխատող

Անի Լորիկյան

Կրտսեր գիտաշխատող

Աստղիկ Ավետիսյան

Լաբորանտ

Ռիմա Ավետիսյան

Լաբորանտ

Խաչատուր
Նահապետյան

Առաջ. գիտաշխատող,
գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր

Կարեն
Սիմոնյան

Քրիստինա
Նեբոգովա

Դոցենտ,
գիտաշխատող, կ.գ.թ.

Կրտսեր գիտաշխատող
կ․գ․թ․