Ռաֆիկ Սարգսյան

Լաբորատորիայի վարիչ
Կենսաբանական գիտությունների դոկտոր

E-mail: rafsarg@physiol.sci.am

1989 -կ.գ.թ. 2008 - կ.գ.դ.: Ավելի քան 130 գիտական աշխատանքների հեղինակ է:

 

Այլընտրանքային մեթոդներով կենսաբանական համակարգերի ֆիզիոլոգիական վիճակի գնահատման հետազոտությունները 2000թ. հանգեցրեցին նոր սարքային համալիրի` «Բիոսկոպի» մշակմանը, որն ունակ է հեռահար կերպով արձագանքել կենսաբանական համակարգերի մոտեցմանը (բույսեր, լաբորատոր կենդանիներ, մարդիկ): Սարքավորումն ունի պարզ կառուցվածք, իսկ վերջինիս աշխատանքի բնույթը լույսի ինտենսիվության գնահատման վրա է հիմնված: Կառուցվածքայնորեն «Բիոսկոպը» օպտիկապես մեկուսացված է շրջապատող միջավայրից և, հետևաբար, սարքին մոտեցվող տարբեր առարկաները կամ օբյեկտները չպետք է որ փոփոխեին վերջինիս ցուցանիշները: Եվ իսկապես, շրջապատի ջերմաստիճան ունեցող անկենդան օբեկտները սարքի վրա որևէ ազդեցություն չեն գործում: Մինչդեռ սարքը արձագանքում է նրանից 5-6 մ. հեռավորության վրա գտնվող մարդու ներկայութանը: Հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ անկենդան օբյեկտների շարքին դասվող ջուրը կարևոր տեղ է զբաղեցնում: Վերջինս գտնվելով սարքին մոտ` նույնիսկ հերմետիկ ամպուլայում, փոփոխում է գրանցվող ազդանշանները:

Կենդանի օրգանիզմների վրա սթրեսային գործոնների, ինչպես նաև մի շարք դեղամիջոցների ազդեցությանը նվիրված փորձերում հայտնաբերվել են կենդանու ֆիզիոլոգիական վիճակի փոփոխության նկատմամբ «Բիոսկոպ» սարքային համալիրի հեռահար ազդանշանների բարձր զգայունությունը և յուրահատկությունը: Ստացված արդյունքները նախադրյալներ են ստեղծում «Բիոսկոպ» սարքային համալիրի կիրառման համար օրգանիզմի վարակման պարագայում, ինչպես նաև օրգանիզմում ախտաբանական գործընթացների վաղ կանխորոշման նպատակով:

Ներկայումս սկսվել են «Բիոսկոպ» սարքի միջոցով մարդու օրգանիզմում օնկոլոգիական նորագոյացությունների վաղ ախտորոշմանը նվիրված աշխատանքները:

Բազմաթիվ հետազոտություններում միանշանակ ապացուցվել է, որ դիտարկվող էֆեկտների բնույթը պայմանավորված չէ ոչ ջերմային, ոչ էլեկտրամագնիսական կամ ձայնային դաշտերով: Մշակված սարքավորման ազդանշանները հավաստի են և լիովին վերարտադրելի: Այդ իսկ պատճառով ստացված տվյալները փաստեցին շրջապատող միջավայրի օբյեկտների վրա կենսաբանական համակարգերի յուրահատուկ հեռահար ազդեցության ունակությունը։ Այդպիսի փոխազդեցություններն ունեն քվանտա–մեխանիկական բնույթ, և նրանք կարող են ձևավորվել նաև կենսաբանական համակարգի ներսում և ազդել օրգանիզմում տեղի ունեցող բոլոր կենսաբանական գործընթացների վրա: Կարևոր է նշել, որ ներկայիս գիտությունը նմանատիպ փոխազդեցության գործոնը ոչ մի կերպ հաշվի չի առնում, և դա հանգեցնում է մի շարք ընդունված գիտական գաղափարների փոփոխման անհրաժեշտությանը:

Տարբեր կենսաբանական օբյեկտներ տարբեր կերպ են ազդում սարքի ազդանշանների վրա, դրա հետ մեկտեղ դրանք փոփոխվում են նաև կենդանի օբյեկտների ֆիզիոլոգիական վիճակի փոփոխմանը զուգահեռ: Վերջինս հնարավորություն է տալիս սարքը կիրառել տարբեր կենսաբժշկական հետազոտություններում` կենսաբանական համակարգերի ֆունկցիոնալ վիճակի ոչ ինվազիվ գնահատման նպատակով: «Բիոսկոպ» համալիրի օգտագործման առավելություններն ակնհայտ են. վերջինս ապահովում է հետազոտության ցանկացած պահին անվնաս գրանցում,ինչպես նաև առանց արտաքին էլեկտրական և մագնիսական դաշտերի մեկուսացման՝ կենսագործող օրգանիզմի ֆունկցիոնալ վիճակի անընդհատ գրանցման հնարավորություն է ընձեռնում:

Սպիտակ մկների մոտ մաշկի քաղցկեղի վաղ հայտնաբերումը

«Բիոսկոպի» ազդանշանների սպեկտրային բաշխումը մաշկի քաղցկեղով վարակումից առաջ և հետո

1 - նախքան վարակումը

2 - վարակման հաջորդող օրը

Հորիզոնական առանցքում – «Բիոսկոպի» ազդանշանների տատանման հաճախականությունը
Ուղղահայաց առանցքում – «Բիոսկոպի» ազդանշանների սպեկտրային հզորության խտությունը՝ արտահայտված հարաբերական միավորներով

Մաշկի քաղցկեղով վարակման արդեն իսկ առաջին օրը «Բիոսկոպի» ազդանշանների սպեկտրալ բաշխման հատվածում ձևավորվում է այսպես կոչված արտահայտված «քաղցկեղի պիկը», որը պահպանվում է մինչև մկների մահը: Այն մկների մոտ, որոնք նույնպես վարակված էին մաշկի քաղցկեղով, սակայն չէին մահացել, «քաղցկեղի պիկ» գրեթե չի ձևավորվում:

Ինչպես հայտնի է, ներկայիս մշակված և կիրառվող սարքավորումները ուղղված են կենդանի համակարգի տարբեր ֆիզիկաքիմիական հատկանիշների գրանցմանը: Ենթադրվում է, որ վերջիններիս միջոցով կարելի է եզրակացություն կազմել ամբողջական օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական վիճակի մասին: «Բիոսկոպ» սարքի յուրահատկությունը կայանում է նրանում, որ ի տարբերություն այլ սարքավորումների, նրա ազդանշանները արդեն իսկ իսկզբանե արտացոլում են ամբողջական համակարգի վիճակը: Այդ իսկ պատճառով «Բիոսկոպի» ազդանշանների ֆիզիոլոգիական պարունակության մեկնաբանման ձևավորման համար անհրաժեշտ է անցկացնել օրգանիզմի ֆունկցիոնալ վիճակի գնահատում ինչպես «Բիոսկոպ» սարքով, այնպես էլ ներկայումս կիրառվող այլ հայտնի սարքավորումներով:

Այս խնդիրների լուծման համար լաբորատորիայում անցկացվել են գիտատեխնիկական աշխատանքներ, որոնց արդյունքում մշակվել և ստեղծվել են ստանդարտ սարքավորումներ, որնք կարող են օգտագործվել նաև այլ կենսաբժշկական կենտրներում՝ սեփական հետազոտությունների իրականացման նպատակով։ Այդ գործիքները պատրաստվել են ժամանակակից միկրոպրոցեսորային տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, նրանք դյուրատաչ են և կարող են օգտագործվել ցանկացած տարածքում։ Սարքավորումների էլեկտրական սնումը և տեղեկատվության փոխանցումը կատարվում են USB մուտքի միջոցով։ Սարքավորումների ազդանշանների գրանցումն ու վերլուծությունը կատարվում են LabView ժամանակակից ծրագրային փաթեթների հիման վրա։ Սարքերը փորձարկվել են տարբեր կենսաբժշկական կենտրոններում: Ստացվել են դրական գնահատականներ և Հայաստանում դրանց ներդրման առաջարկություններ:

ԼԱԲՈՐԱՏՈՐԻԱՅՈՒՄ ՄՇԱԿՎԱԾ ՈՐՈՇ ԾՐԱԳՐԵՐ
«Բիոսկոպի» ազդանշանների վերլուծման ծրագիր		Կարդիոգրաֆիկ ազդանշանների վերլուծման ծրագիր
12–ուղղային կարդիոգրաֆի ազդանշանների վերլուծման ծրագիր		Լաբորատոր կենդանիների վարքագծային արձագանքների վերլուծություն

Մեր գործընկերները

ԼԱԲՈՐԱՏՈՐԻԱՅԻ ԱՇԽԱՏԱԿԱԶՄԻ ԿՈՂՄԻՑ ՄՇԱԿՎԱԾ ՍԱՐՔԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐ
«Բիոսկոպի» սարքային համալիր	Մեկ–ուղղային կարդիոգրաֆ
12–ուղղային կարդիոգրաֆ	Ռետինոգրաֆ – էնցեֆալոգրաֆ
6-ուղային սարք հարթ մկանի էլեկտրական ակտիվությունը գրանցելու համար	Գորտի մեկուսացված սսրտի կրճատման ակտիվությունը գրանցող սարք

Հրապարակումներ

Nonlocal Interactions between Two Spatially Divided Light Fluxes. Sargsyan R.Sh., Karamyan G.G., Gevorkyan A.S., Manukyan A.M., Vardanyan V.T., Nikoghosyan A.G., Sargsyan V.R., AIP (American Institute of Physics) Proceedings of the International Conference on Advances in Quantum Theory 2011, 1327, 465-471. Noninvasive Assessment of Physiological State of Living Systems. Sargsyan R.Sh., Karamyan G.G., Avagyan M.N., The Journal of Alternative and Complementary Medicin, 2010, v. 16, N 11, 1–8. Quantum-Mechanical Channel of Interactions between Macroscopic Systems. Sargsyan R. Sh., Karamyan G. G., Gevorkyan A.S., AIP (American Institute of Physics) Conference Proceedings, 2010, 1232, 267-275. Bioscope: new sensor for remote evaluation of the physiological state of biological system. Sargsyan R.Sh., Gevorkyan A.S., Karamyan G.G., Vardanyan V.T., Manukyan A.M., Nikogosyan A.H., Proceedings of NATO ARW “Physical properties of nanosystems“, Springer, 2010, 303-314. Non-invasive assessment of functional state of rats at experimental trichinosis (Trichinella Spiralis). Sarkissov G.T., Sargsyan R.Sh., Chubaryan F.A., Petrosyan R.A., Karapetyan L.M., Hakopyan N.E.,. Medical Parasitology, Moscow, 2010, N2, 19-21 (in Russian). Systems and Methods For Investigation of Living Systems. Draayer J.P., Grigoryan H.R., Sargsyan R.Sh., Ter-Grigoryan S.A., US Patent Application 2007/0149866 A1. Bioscope: a novel apparatus for the investigation of living matter. Sargsyan R.Sh., Ter-Grigoryan S. A., Zhamkochyan V. M., Oganezova E. P., Nalbandyan R. H. Journal of Parapsychology, v. 67, Fall 2003, 367-379.